RCCB (Residual Current Circuit Breaker) อุปกรณ์ป้องกันอันตรายและความเสียหายที่จะเกิดขึ้น เนื่องจากกระแสไฟฟ้ารั่ว ซึ่งมีอันตรายต่อบุคคล จึงมีสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) กำหนดมาตรฐานเพื่อควบคุมผลิตภัณฑ์ที่ใช้งานภายในประเทศให้มีคุณภาพ มีมาตรฐาน ซึ่งปัจจุบันมีครอบคลุมหรือบังคับการใช้งานเพียงบาง Type เท่านั้น
ซึ่งอุปกรณ์ป้องกันกระแสไฟฟ้ารั่วนั้นมีหลายชนิด (Type) ตามประเภทของของโหลด ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
- Type AC สำหรับการตรวจจับกระแสไฟรั่วไฟฟ้ากระแสสลับที่ไม่มีกระแสตรงปนอยู่
- Type A สำหรับการตรวจจับกระแสไฟรั่วไฟฟ้ากระแสสลับที่ 50 Hz, pulsating dc., pulsating dc.ที่ขี่ซ้อนบน smooth dc.ที่ไม่เกิน 6 mA (pulsating dc เป็นกระแสไฟตรงที่เป็นระลอกคลื่นไม่เรียบ เช่น ที่ได้มาจากการแปลงไฟ AC เป็น DC แบบเฟสเดียว หรือ จาก switch-mode power supply)
- Type F เช่นเดียวกับ Type A pulsating dc.ที่ขี่ซ้อนบน smooth dc.ที่ไม่เกิน 10 mA, รองรับไฟรั่วแบบผสมที่จ่ายไฟจาก L-N หรือ L-G, mixed frequency คือ มีคลื่นความถี่สูงซ้อนอยู่กับ 50 Hz
- Type B เช่นเดียวกับ Type F, คลื่นซายน์ AC ความถี่สูงสุด 1,000 Hz, รองรับไฟรั่ว AC ที่ขี่ซ้อนบน smooth dc ขนาดได้ถึง 4 เท่าของพิกัดไฟรั่ว(IΔn), pulsating dc.ที่ขี่ซ้อนบน smooth dc.ที่ไม่เกิน 10 mA หรือ 0.4 เท่าของพิกัดไฟรั่ว (IΔn) แล้วแต่ค่าไหนมากกว่า, smooth dc ตัวอย่าง เช่น 3-Ø converter, EV & PV battery charger
ลักษณะของโหลดเป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์แบบเฟสเดียว เช่น อินเวอร์เตอร์แบบเฟสเดียว, เครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น เครื่องซักผ้าที่ไม่ใช้การควบคุมด้วยความถี่ (Frequency Controlled), เครื่องหรี่ไฟ (Dimmer) ระบบอิเล็กทรอนิกส์ในบ้านหรืออาคาร ระบบจ่ายไฟสำหรับ LED (Drivers), เตาไฟฟ้าแบบเหนี่ยวนำ (Induction), ระบบชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า กรณีที่มีกระแสไฟรั่วเป็น DC ที่ไม่เกิน 6 mA (Pulsating DC.)
เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีการใช้การควบคุมด้วยความถี่ (Frequency Controlled) เช่น เครื่องซักผ้าบางรุ่น เครื่องล้างจาน เครื่องอบผ้าที่ใช้มอเตอร์แบบ Synchronous Motors เครื่องปรับอากาศบางรุ่นที่ควบคุมด้วยการปรับความถี่ (Variable Frequency Speed Drives)
อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์แบบ 1 หรือ 3 เฟส เช่น อินเวอร์เตอร์สำหรับควบคุมความเร็ว UPS ระบบชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า ที่มีกระแสไฟรั่วเป็น DC ที่เกินกว่า 6 mA (Smooth DC.) ระบบไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ (PV) ระบบคอนเวอร์เตอร์อิเล็กทรอนิกส์กำลัง (Power Electronic Converter Systems ; PECS) เช่น ลิฟต์ บันไดเลื่อน เครื่องเชื่อม เครื่องจักรอุตสาหกรรม เครน
เนื่องจากปัจจุบัน มีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ใช้งานอย่างแพร่หลาย ซึ่งทำให้กระแสไฟฟ้ารั่วที่เกิดขึ้นมีสาเหตุหลากหลายปัจจัยมากขึ้น จึงจำเป็นต้องแยกประเภทและเลือกใช้ RCCB ให้เหมาะสมกับโหลดที่นำไปใช้งาน เพื่อให้เกิดการป้องกันที่ถูกต้องและสมบูรณ์ เช่นใช้งานกับเครื่องใช้ไฟฟ้าทั่วไปในบ้านเรือน, ใช้งานกับเครื่องควบคุมความเร็วรอบมอเตอร์ (Frequency Inverter) ใช้งานกับอุปกรณ์โซล่าเซลล์ (Solar Inverter) รวมไปถึงเครื่องชาร์จรถไฟฟ้า (EV Charger) เป็นต้น
ตัวอย่างการใช้งานทีไม่ถูกต้อง เนื่องจากเครื่องซักผ้า (เป็นโหลดอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์) ไม่สามารถใช้ RCCB Type AC ได้ เมื่อมีกระแสไฟรั่ว RCCB Type AC จะไม่ตัดวงจร ทำให้เป็นอันตรายได้ต่อผู้ใช้งาน จึงควรใช้ RCCB Type A เป็นอย่างน้อย
ตัวอย่างการใช้งานที่ถูกต้องเนื่องจากโหลดที่เป็น VSD ควรที่จะต้องใช้ RCCB Type B หากใช้ Type A เมื่อมีกระแสไฟรั่ว RCCB Type A จะไม่ตัดวงจร
Doepke ผู้ผลิตอุปกรณ์ป้องกันไฟรั่ว (RCD) จากประเทศเยอรมัน มีอุปกรณ์ป้องกันไฟรั่ว ครอบคลุมทุกการใช้งาน RCCB type AC, A, F, B ใช้กับระบบไฟ 1 เฟส (1+N โพล) และ 3 เฟส (3+N โพล) ที่พิกัดไฟรั่ว 10mA, 30mA, 300mA, 100mA, 500mA
ซึ่ง RCCB type A ของ DOEPKE ได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก 2425-2560 อนุญาตให้นำเข้าเพื่อจำหน่ายในประเทศโดยมีรายละเอียดดังนี้
- ขนาด 2 โพล 16A, 25A, 40A, 63A และ 80A พิกัดกระแสไฟรั่ว 30mA
- ขนาด 4 โพล 16A, 25A, 40A, 63A พิกัดกระแสไฟรั่ว 30mA
