ศ. ดร.สุพจน์ เตชวรสินสกุล คณบดี คณะวิศวกรรมศาสตร์ ศ. น.สพ.ดร.รุ่งโรจน์ ธนาวงษ์นุเวช คณบดี คณะสัตวแพทยศาสตร์ และศ. นพ.สุทธิพงศ์ วัชรสินธุ คณบดี แพทย์ศาสตร์ ศ. ดร.พลกฤษณ์ แสงวณิช คณบดี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ บริษัท เชฟรอนประเทศไทย สำรวจและผลิต จำกัด และบริษัทพีคิวเอแอสโซซิเอส จำกัด จัดพิธีเปิดตัว “รถดมไว เพื่อนำสุนัขดมกลิ่นคัดกรอง COVID-19 ออกปฏิบัติงานภาคสนาม” อีกทั้งยังมีการแนะนำสุนัขลาบาดอร์ รีทรีฟเวอร์ 6 ตัวที่ได้รับการฝึกดมกลิ่นผู้ติดเชื้อ COVID-19 และชมการตรวจคัดกรองตัวอย่างเหงื่อบน “รถดมไว” ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการชีวนิรภัยเคลื่อนที่สำหรับการปฏิบัติงานของสุนัข
รถดมไว มีชื่อเต็มว่าภาษาอังกฤษว่า Dog Olfactory Mobile Vehicle for Viral Indpection (DOM VVI) ปฎิบัติงานเคลื่อนที่ อุปกรณ์การดม และอุปกรณ์ค่าเชื้อต่างๆ เพื่อให้การปฎิบัติงานกับกรมควบคุมโรคเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
แบ่งเป็น 4 ห้อง ได้แก่
- ห้องอเนกประสงค์ เป็นห้องสำหรับวางตู้ล็อคเกอร์เก็บสัมภาระผู้ปฎิบัติงานบนรถ และอุปกรณ์ความปลอดภัยพื้นฐานต่าง ๆ รวมทั้งอุปกรณ์ทำความสะอาดรถ
- ห้องพักสุนัข สำหรับสุนัขพักในช่วงที่ไม่ได้ปฎิบัติงาน
- ห้องเตรียมตัวอย่าง เป็นห้องสำหรับรับตัวอย่างที่เก็บจากภายนอกตัวรถ เข้ามาเปลี่ยนถ่ายภาชนะ
- ห้องปฎิบัติงาน เป็นพื้นที่สำหรับสุนัขดมกลิ่นตรวจหาเชื้อโควิด-19 จากตัวอย่างที่วางบนแท่นวางตัวอย่างขำนวนรอบละ12 แท่น
ศ. สพ.ญ.ดร.เกวลี ฉัตรดรงค์ รองคณบดีฝ่ายวิจัยและนวัตกรรม คณะสัตวแพทยศาสตร์ กล่าวว่า จากการวิจัยโดยใช้สุนัขดมไวเพื่อติดตามคัดกรองผู้ที่ป่วยโควิด – 19 มีข้อดีคือ ให้ผลฉับไว ไม่เจ็บ ผู้ป่วยและผู้ที่มาใช้บริการสามารถเก็บสารคัดหลั่งเองได้ และสามารถตรวจซ้ำได้หลายครั้งตามต้องการ จากการทดลอง มีการทดสอบมาแล้วกว่า 7 เดือนที่บริษัท เชฟรอนประเทศไทย ในพื้นที่ จ.สงขลา มีผู้ทดลองมาแล้วกว่า 500 ราย และเมื่อมีการแพร่ระบาดในพื้นที่กรุงเทพ กลุ่มสุนัขเหล่านี้ก็ได้ทำหน้าที่คัดกรองในพื้นที่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อหากลุ่มเสี่ยง ซึ่งเป็นการคัดกรองตามกระบวนการทางเลือกนั่นเอง
อ.ดร.ชฎิล กุลสิงห์ อาจารย์ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นหนึ่งในทีม กล่าวว่า สารเคมีระเหยง่ายที่เก็บมาจากผิวหนังมนุษย์อาจมาจากแหล่งกำเนิดหลายแหล่ง เมื่อมีการกลั่นสารออกมาแล้วสารจะถูกนำไปใช้ต่อโดยแบคทเรียที่อาศัยอยู่ใต้ผิวหนังมนุษย์แล้วเปลี่ยนเป็นสารระเหยง่าย ให้กลิ่นไปปนอยู่กับกลิ่นมนุษย์ ดังนั้น กลิ่นโดยรวมของตัวอย่างเหงื่อที่ดูดซับโดยแท่งสำลี แล้วเก็บมาให้สุนัขดม จะมีคุณสมบัติแตกต่างกัน ขึ้นกับชนิดและปริมาณของต่อมในแต่ละอวัยวะ การที่ผู้ป่วยโควิด-19 มีกระบวนการเผาผลาญในร่างกายที่แตกต่างออกไปจากก่อนที่จะได้รับเชื้อ ทำให้มีสารเคมีจากต่อมทั้งสามชนิดเปลี่ยนแปลงไปตามชนิดและปริมาณ จึงสามารถถูกตรวจจับโดยสุนัขได้
อาทิตย์ กริชพิพรรธ ผู้จัดการใหญ่ฝ่ายสนับสนุนธุรกิจ บริษัท เชฟรอนประเทศไทยสำรวจและผลิต จำกัด กล่าวว่า รู้สึกเป็นเกียรติและยินดีเป็นอย่างยิ่ง ที่ได้สนับสนุนโครงการวิจัยในครั้งนี้ ทั้งนี้ ในช่วงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 สุนัขดมกลิ่นได้ให้บริการตรวจคัดกรองแก่พนักงานในบริษัทเชฟรอนฯ และสำนักงานป้องกันและควบคุมโรคที่ 12 จังหวัดสงขลา แล้วจำนวนกว่า 500 ราย สุนัขดมกลิ่นจึงได้เดินทางจากจังหวัดสงขลา มาตั้งจุดตรวจที่คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาฯ ให้บริการตรวจคัดกรองแก่งบุคลากรจุฬาฯ ผู้ป่วยติดเตียงอีกด้วย
การออกแบบห้องปฎิบัติงานเครื่อนที่ “รถดมไว” พร้อมอุปกรณ์มาตราฐานตามข้อกำหนดของกรมควบคุมโรค สร้างความปลอดภัยทั้งผู้ที่มาใช้บริการและสุนัขที่ปฎิบัติงาน อีกทั้ง เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการคัดกรองเชิงรุกในชุมชน และคลัสเตอร์ที่เกิดขึ้นใหม่ในแต่ละวัน
ทั้งนี้ จุดเด่นของรถดมไว คือเป็นการนำห้องปฏิบัติการของสุนัขดมกลิ่นขึ้นมาอยู่ภายใน ด้วยการจัดสรรพื้นที่ที่จำกัดภายในรถถูกออกแบบเพื่อการปฏิบัติงานที่ปลอดภัยและลงตัว มีเครื่องปรับอากาศให้ความเย็นแก่สุนัข นอกจากนี้ยังได้คำนึงถึงความปลอดภัยของทั้งเจ้าหน้าที่และสุนัขผู้ปฏิบัติงานบนรถ โดยสร้างระบบความดัจนลบในห้องเตรียมตัวอย่าง ระบบฆ่าเชื้อด้วยรังสี UV ในช่องรับส่งตัวอย่าง ห้องเตรียมตัวอย่างและห้องปฏิบัติงาน พร้อมทั้งระบบความปลอดภัยอื่น ๆ อาทิ ตู้ยาปฐมพยาบาล ถังดับเพลิง ไฟขอความช่วยเหลือฉุกเฉิน และไฟแจ้งเตือนขณะปฏิบัติงานบนรถ นับเป็นรถปฏิบัติงานชีวนิรภัยเคลื่อนที่ของสุนัขดมกลิ่นคันแรกของประเทศไทย