จากสถานการณ์การระบาดของเชื้อ COVID-19 ทำให้เกิดการใช้และการกักตุนหน้ากากอนามัยจนไม่เพียงพอต่อบุคลากรทางการแพทย์ ซึ่งเป็นผู้ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคเป็นอย่างมาก อีกทั้งวัตถุดิบหลักที่นิยมใช้ทำส่วนของฟิลเตอร์ของหน้ากากอนามัย คือ Melt Brown ผลิตไม่ทันต่อความต้องการ และปริมาณการใช้หน้ากากยังเป็นการสร้างขยะอันมหาศาลในอนาคตอันใกล้ เนื่องจากส่วนประกอบทำมาจากโพลีเมอร์และวัตถุดิบอื่นที่ยากต่อการกำจัด
ด้วยปัญหาดังกล่าว กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดยสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA ได้ร่วมมือกับบริษัท พรีมา เลเซอร์ เทอร์ราพี จำกัด ส่งมอบหน้ากาก P-Mask หน้ากากอนามัย ชนิดใช้ซ้ำได้ และชุดหน้ากาก PAPR ให้แก่สถานพยาบาลและประชาชนที่มาใช้บริการในสถานพยาบาลในเครือมหาวิทยาลัยมหิดล กรมการแพทย์และกรมการแพทย์ทหารบก ทดแทนการใช้หน้ากากอนามัยชนิดใช้ครั้งเดียว นอกจากคุณสมบัติพิเศษที่ช่วยในการกรองเชื้อไวรัส COVID-19 แล้ว ยังสามารถป้องกันฝุ่นละออง PM2.5 ได้ดี และถูกออกแบบให้สวมใส่สบาย สะดวกต่อการหายใจอีกด้วย
ผศ. ดร.ดวงฤทธิ์ เบ็ญจาธิกุล ชัยรุ่งเรือง กล่าวว่า สถานการณ์ในปัจจุบันที่กำลังเผชิญอยู่นี้เป็นสถานการณ์ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นการร่วมมือในครั้งนี้จึงเป็นการร่วมมือที่สร้างประโยชน์ให้กับสังคมเป็นอย่างมาก
“อว. ให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาสถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 และปัญหาฝุ่น PM2.5 มาอย่างต่อเนื่อง การแก้ไขปัญหานั้นเป็นการอาศัยองค์ความรู้เครือข่าย และความร่วมมือจากพันธมิตรทั้งหน่วยงานภายในการกำกับของกระทรวงฯ ภาครัฐ และภาคเอกชน เพื่อหาแนวทางการแก้ไข ป้องกัน และบรรเทาผลกระทบที่เกิดขึ้น”
ดังนั้นจะเห็นได้ว่าวิกฤตที่เกิดขึ้นจากสถานการณ์ต่างๆ เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโอกาสการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่ตอบโจทย์กระแสสังคมในช่วงนั้นๆ ได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะการปรับตัวของภาคเอกชน ซึ่งผลงานนวัตกรรมหน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำได้ ถือเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของการสร้างสรรค์นวัตกรรมจากวิกฤตที่เข้ามาช่วยแก้ไขปัญหาการขาดแคลนหน้ากากอนามัย และเรื่องสำคัญคือ การลดปริมาณขยะมหาศาลจากการทิ้งหน้ากากอนามัยชนิดใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งอีกทั้งยังสามารถนำมาต่อยอดเป็นนวัตกรรมหน้ากากป้องกันเชื้อโรคแบบคลุมศีรษะชนิดมีพัดลมพร้อมชุดกรองอากาศหรือชุดหน้ากาก PAPR สำหรับบุคลากรทางการแพทย์ได้อีกด้วย
ดร.พันธุ์อาจ ชัยรัตน์ ผู้อำนวยการสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) กล่าวว่า การพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์เป็นอีกหนึ่งประเด็นสำคัญที่ NIA มีการผลักดันให้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยอาศัยเครือข่ายย่านนวัตกรรมการแพทย์โยธี ซึ่งประกอบด้วยโรงพยาบาล สถาบันการศึกษาสถาบันวิจัย ทั้งภาครัฐและเอกชนเกือบ 20 แห่ง ที่มีขีดความสามารถในการให้บริการสุขภาพและการวิจัยพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์ระดับสูง เพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับประชาชนและสังคม เสมือนของขวัญที่จะส่งมอบให้กับคนไทในช่วงปีใหม่ พ.ศ. 2564 นี้ โดยเฉพาะนวัตกรรมการแพทย์วิถีใหม่ นวัตกรรมการแพทย์ทางไกล กลไกการส่งเสริมสุขภาพเพื่อรองรับสังคมสูงวัย รวมถึงนวัตกรรมเพื่อลดผลกระทบในด้านสิ่งแวดล้อม และรองรับความเป็นสังคมเมือง
“ในช่วงการระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 ที่ผ่านมานั้น NIA ได้สนับสนุนเงินทุนให้กับบริษัท พรีมา เลเซอร์ เทอร์ราพี จำกัด ในวงเงิน 2.859 ล้านบาท เพื่อพัฒนานวัตกรรมหน้ากากอนามัยใช้ซ้ำได้ ซึ่งสามารถนำไปต่อยอดเป็นนวัตกรรมหน้ากากป้องกันเชื้อโรคแบบคลุมศีรษะชนิดมีพัดลมพร้อมชุดกรองอากาศ หรือชุดหน้ากาก PAPR สำหรับบุคลากรทางการแพทย์ได้อีกด้วย โดยปัจจุบันดำเนินโครงการเสร็จสิ้นเรียบร้อย พร้อมส่งต่อสู่การใช้จริงในกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์และประชาชน จึงส่งมอบหน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำได้ จำนวน 6,000 ชิ้น และชุด PAPR จำนวน 250 ชุด ให้กับสถานพยาบาลในย่านนวัตกรรมการแพทย์โยธี”
เพราะฉะนั้นการส่งมอบในครั้งนี้เป็นการส่งมอบในพื้นที่ให้บริการทางการแพทย์ที่มีผู้เข้ารับการรักษามากที่สุดในประเทศไทยโดยจัดสรรให้กับกรมการแพทย์ กรมแพทย์ทหารบก และมหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อกระจายให้กับบุคลากรทางการแพทย์และประชาชนทั่วไปหรือผู้ป่วยที่เข้ามาใช้บริการในสถานพยาบาลต่างๆ
ดร.เจริญ ตั้งตรงเบญจศีล กรรมการ บริษัท พรีมา เลเซอร์ เทอร์ราพี จำกัด กล่าวว่า จุดเริ่มต้นของการทำหน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำได้ คือ ต้องการลดขยะพลาสติกที่มาจากการใช้หน้ากากอนามัยเพราะที่ผ่านมามีขยะพลาสติกที่เกิดจากการใช้แล้วทิ้งเป็นจำนวนมาก ประกอบกับเป็นช่วงที่ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหา COVID-19 และการเข้าถึงหน้ากากอนามัยที่เป็นไปอย่างยาก เนื่องจากเกิดการกักตุนหน้ากากอนามัยค่อนข้างเยอะ แต่การทำงานในครั้งนี้ที่ประสบความสำเร็จเนื่องจากบริษัทได้รับการสนับสนุนเงินทุนจาก NIA เพื่อดำเนินการผลิตหน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำ 2 รูปแบบ ประกอบด้วย
- P-Mask นวัตกรรมหน้ากากอนามัยชนิดใช้ซ้ำได้ ประกอบด้วยตัวฟิลเตอร์ที่ผลิตจากเทฟอน (PTFE) ซึ่งมีรูพรุนขนาดเล็ก สามารถกรองไวรัสและฝุ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังมีอายุการใช้งานที่ค่อนข้างยาวนาน สามารถทำความสะอาดได้ นอกจากนี้ ผ้าด้านในยังใช้เส้นใยที่เคลือบซิลเวอร์นาโน ซึ่งจะช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียบนผิวหนังและละอองน้ำลาย จึงไม่เกิดกลิ่นเหม็นจากการใช้งาน สำหรับการทดลองที่ผ่านมาพบว่า หน้ากากผ้าสามารถป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็กตั้งแต่ 0.1-0.3 ไมครอนได้มากถึง 95% และสามารถป้องกันฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่กว่า 0.5 ไมครอนได้ถึง 99% โดยเฉพาะฝุ่น PM2.5 ที่กำลังเกิดขึ้นขณะนี้ นอกจากนี้ เมื่อสวมใส่แล้วช่วยให้หายใจสะดวก ไม่ทำให้ใบหน้าระคายเคือง สามารถถอดแยกเพื่อทำการซักล้างได้ มีอายุการใช้งานที่นานกว่าหน้ากากผ้าทั่วไป ที่มีการทดลองใช้สามารถใช้ได้นานถึง 9 เดือน
- นวัตกรรมหน้ากากป้องกันเชื้อโรคแบบคลุมศีรษะชนิดมีพัดลมพร้อมชุดกรองอากาศ (Powered Air Purifying Respirator : PAPR) มีลักษะเป็นหมวกคลุมศีรษะและปั๊มลมช่วยดันลม ใช้ฟิลเตอร์เป็นเทฟลอนเช่นเดียวกัน โดยอุปกรณ์ดังกล่าวป้องกันเฉพาะส่วนคอถึงศีรษะ เพื่อให้บุคลากรทางการแพทย์ใช้ร่วมกับชุดPPE-Personal Protective Equipment โดยปั๊มลมด้านหลังนอกจากจะช่วยในเรื่องการหายใจแล้ว ยังสามารถกรองเชื้อไวรัสได้อีกด้วย
การร่วมมือในครั้งนี้จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีที่จะส่งเสริมและสนับสนุนให้ประเทศไทยสามารถพึ่งพาตนเองในการผลิตวัสดุและอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ได้มาตรฐานสากล แสดงถึงศักยภาพความสามารถในการพัฒนานวัตกรรมของคนไทยนั้นมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะเป็นการส่งผลต่อการผลักดันให้ประเทศก้าวสู่การเป็นประเทศแห่งนวัตกรรมต่อไปในอนาคต
Source: นิตยสาร Electricity & Industry Magazine ปีที่ 28 ฉบับที่ 1 มกราคม-กุมภาพันธ์ 2563
คอลัมน์ Scoop โดย กองบรรณาธิการ